Geçmişten Bugüne Bir İzlek: Hacettepe Üniversitesi Mütercim & Tercümanlık Bölümü’nde “Kaç Bin?” Tartışması
Bir tarihçiye düşen görev, var olan kurumları yalnızca bugünün penceresinden değil, geçmişin katmanlarını oyarak, ardındaki dönüşüm dinamiklerini açığa çıkararak okumaktır. İşte bu tutumla, Hacettepe Üniversitesi Mütercim Tercümanlık Bölümü’nün “kaç bin” olduğu sorusuna, aslında bir sayıdan öte, bir zaman diliminin, bir toplumsal beklentinin ve bir eğitim geleneğinin hafızasını okuyarak yaklaşacağız.
1. Kuruluş ve ilk yıllar: çeviri‐mesleğinin yükselişi ve bölümün doğuşu
Hacettepe Üniversitesi, 1967 yılında resmî olarak kuruldu. [1] Ancak çeviri-tercümanlık mesleği, daha çok küreselleşmenin, yabancı dilin yükselişinin ve Türkiye’nin uluslararası ilişkiler sahnesinde konumlanma isteğinin bir sonucu olarak 20. yüzyılın ikinci yarısında ivme kazandı. Üniversitelerde “Mütercim Tercümanlık” bölümlerinin açılması, bu dönüşümün eğitim ayağını oluşturdu.
Hacettepe Üniversitesi’nde de bu bölüm, Edebiyat Fakültesi çatısı altında yer aldı. [2] Kurulduğu andan itibaren, çeviri‐kuram ile uygulamayı birleştiren, yabancı dil becerilerini ve kültürel aktarımı içinde barındıran bir program amacı benimsendi.
2. Kırılma noktaları: dil eğitimi, sınav sistemi ve tercih dinamikleri
Geçmişten bugüne bakıldığında, bölümün öğrenci başarısı ve tercih edilme düzeyi, Türkiye’deki üniversite yerleştirme sistemindeki değişimlerle paralel ilerledi. Örneğin, 2023 yılı için ÖSYM verilerine göre Hacettepe İngilizce Mütercim Tercümanlık bölümü için yerleşen son kişinin başarı sırası yaklaşık 3.558 bin civarında görülüyor. [3] Buradaki “kaç bin?” sorusu aslında “kaçıncı tercih?” ve “başarı sırası kaç?” sorularını içeriyor.
Bu sayı yalnızca bir öğrenim üzerinde değil, aynı zamanda dilin, çevirmenin ve kültürlerarası aracının toplumsal değerinin değişim sürecini gösteriyor.
2.1 Toplumsal dönüşüm ve dilin yükselişi
Ekonomik küreselleşme, internetin yaygınlaşması, yabancı dil ve çeviriye olan ihtiyacın artması; bu faktörler Mütercim Tercümanlık bölümlerinin önemini artırdı. Üniversitelerin dil yetkinliği ve kültürel aracılık becerisi beklentisi büyüdü. Böylece Hacettepe gibi saygın devlet üniversitelerinde bu bölümlerin tercih edilme düzeyi yükseldi, başarı sırası da değişkenlik gösterdi.
2.2 Sınav sistemi değişiklikleri ve bölüme giriş kriterleri
Üniversiteye girişte dil puan türleri, başarı sıralamaları, net hesapları gibi değişkenler zaman içinde farklılaştı. Bu da “kaç bin?” sorusunun cevabını yıl‐yıl değişir hale getirdi. Örneğin, 2022 yılında başarı sırası ~4.605 bin iken; 2023 yılında ~3.558 bin seviyelerine düşmüş görünüyor. [4] Bu kırılma, hem bölümün cazibesini hem de tercihlerdeki yoğunluğu yansıtıyor.
3. Günümüzle bağ kurmak: Hacettepe’de “kaç bin?” ne demek?
Bugün bir lise son sınıf öğrencisi için “Hacettepe Üniversitesi Mütercim Tercümanlık bölümü kaç bin?” sorusu, şöyle bir anlam taşıyor: “Bu bölüme yerleşmek için orta düzeyde mi yoksa yüksek bir başarı sırasına mı ihtiyacım var?” Örneğin, 2024 verilerine göre Hacettepe İngilizce Mütercim Tercümanlık için taban başarı sırası yaklaşık 3.558 bin olarak verilmiş durumda. [3]
Bu rakam, geçmişte 4 binin üzerindeyken, günümüzde 3 bin–4 bin bandına inmiş durumda; bu da hem bölüme yönelimin artışını hem de tercihlerdeki stratejik değişimi işaret ediyor.
3.1 Bölümün toplumsal işlevi ve mezun çıktıları
Bölüm yalnızca bir diploma verme aracı değil; aynı zamanda kültürlerarası iletişimin, çeviri alanının ve küresel kariyer yollarının kapısını aralıyor. Hacettepe’nin saygınlığı, öğrencilerin akademik ve uygulamalı deneyimlerine güçlü bir dayanak oluşturuyor. [2]
Dolayısıyla “kaç bin?” sadece bir sayı değil; bir mümkünlük alanının göstergesi.
3.2 Tercih stratejisi için küçük bir harita
– Eğer başarı sıranız 3.000 000–4.000 000 aralığındaysa, Hacettepe Mütercim Tercümanlık bölümü hedefler arasında olabilir.
– Eğer başarı sırası 5.000 000’in üzerindeyse, diğer alternatif devlet üniversiteleri ve vakıf üniversiteleri de değerlendirilmeli.
– Yabancı dil becerilerinizi geliştirmek, hazırlık sınıfı ve uygulamalı çeviri derslerini göz önünde tutmak önem kazanıyor.
Sonuç olarak
Tarihçinin gözüyle bakınca, Hacettepe Üniversitesi Mütercim Tercümanlık bölümü “kaç bin?” sorusu altında bir nicelikten ziyade niteliksel bir değişim sürecini barındırıyor. Geçmişten bugüne, dilin toplumsal konumu, üniversite yerleştirme sistemi, bölümün içeriği ve mezun işlevi değişti. Şayet bugün bu bölümü tercih etmeyi düşünüyorsanız, sadece “kaçıncı sırada yerleşebilirim?” değil, “bu bölüm benim geleceğim için ne anlama geliyor?” sorusunu da sormanız önemli.
Geçmişin izlerini bugüne taşıyarak karar vermek, yalnızca sayılarla değil anlamlarla da yürümektir.
—
Sources:
[1]: https://en.wikipedia.org/wiki/HacettepeUniversity?utmsource=chatgpt.com “Hacettepe University”
[2]: https://mtb.hacettepe.edu.tr/tr/mutercimvetercumanlikbolumu-254?utmsource=chatgpt.com “Hacettepe Üniversitesi Mütercim ve Tercümanlık Bölümü”
[3]: https://hangiuniversite.com/hacettepe-universitesi-ingilizce-mutercim-ve-tercumanlik-turkce-ucretsiz/104890460-b?utm_source=chatgpt.com “Hacettepe Üniversitesi İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Bölümü …”
[4]: https://www.eleman.net/universite/hacettepe-universitesi/ingilizce-mutercim-ve-tercumanlik?utm_source=chatgpt.com “Hacettepe Üniversitesi İngilizce Mütercim ve Tercümanlık”